Khutbah Jumat Bahasa Jawa Ngginaake Teknologi Digital Kanthi Sae

NU Cilacap Online – Mboten saget mboten, kita samenika dipun aturi donya ingkang kebak digital, wiwit saking blanja, komunikasi, laporan pakaryan, pendhidhikan, pawartos, lan sanes-sanesipun. Kangge kaum Muslimin, kedah siyap ngadhepi pinten-pinten masalah ingkang kedah dipun gatekaken.
Khutbah Jumat kesempatan ini dalam bahasa jawa yang berjudul “Ngginaake Teknologi Digital Kanthi Sae” naskah khutbah jumat di susun oleh Ustadz Khayaturrohman pengurus LD PWNU Jawa Tengah. Bidang IT dan Jaringan dakwah.
Tersedi versi pdf untuk mendownload ada di bawah naskah khutbah jumat.
Khutbah Sepindah
اَلْحَمْدُ للهِ رَبِّ الْعَالَمِيْنَ، وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِيْنَ، أَشْهَدُ أَنْ لَا اِلَهَ إِلَّا اللهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيْكَ لَهُ ذُو الْقُوَّةِ الْمَتِيْنِ وَأَشْهَدُ أَنَّ سَيِّدَنَا وَمَوْلَانَا محمَّداً رَسُوْلُ اللهِ الصَّادِقُ الْوَعْدِ الْأَمِيْنُ، الَّلهُمَّ صَلِّ وَسَلِّمْ عَلَى سَيِّدِنا مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِهِ وَصَحْبِهِ وَمَنْ تَبِعَهُمْ بِإِحْسَانٍ إِلَى يَوْمِ الدِّيْنِ، أَمَّا بَعْدُ. فَيَا اَيُّهَا الْحَاضِرُوْنَ، أُوْصِيْنِيْ نَفْسِيْ وَإِيَّاكُمْ بِتَقْوَى اللهِ، فَقَدْ فَازَ الْمُتَّقُوْنَ فَقَدْ قَالَ اللهُ تَعَالَى فِيْ كِتَابِهِ الْكَرِيْمِ. بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيْمِ. مَا يَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَيْهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ وقال النبي ﷺ مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَاليَوْمِ الآخِرِ فَلْيَقُلْ خَيْرًا أَوْ لِيَصْمُتْ
Jamaah Shalat Jum’at Rahimakumullah
Hadirin Jamaah shalat Jum’at ingkang tansah pinaringan rahmat dening Allah SWT. Sumangga kita tansah taqwa dhateng Allah lan tansah ngaturaken syukur dhumateng Allah inggih punika ingkang sampun maringi nikmat-nikmatipun dhumateng kita sedaya.
Nikmat iman lan Islam inggih punika kanugrahan ageng ingkang dipunparingaken Allah dhumateng para kawula-Nipun. Mugi kita sedaya tansah pinaringan pangayoman hidayah-Nipun lan tetep kiyat ing iman lan Islam ngantos pungkasaning gesang.
Kita ugi kedah tansah taqwa lan syukur dhumateng Gusti Allah awit saking sedaya kanugrahanipun ingkang limrah, ingkang saged damel kula lan panjenengan sedaya saged ngibadah, eling, lan muji asmanipun.
Alhamdulillah, wonten ing wekdal ingkang sae menika, kita taksih dipun paringi kesehatan lan kesempatan supados saged kumpul sesarengan, kanthi ancas nglaksanakaken Shalat Jumat, kalawan nyuwun ridhonipun lan berkah saking Allah SWT.
Kita dipun tuntut supados tansah gadhah panggeging ajaran Islam lan ngadhepi saben masalah kanthi bijaksana. Majengipun teknologi digital punika lelampahan ingkang mbutuhake kawicaksanan supados saged migunakake teknologi kanggé kemaslahatan piyambak lan sesami.
Ing donya maya ingkang ageng tanpa wates punika, kita kedah nggatekaken isi konten ingkang dipun konsumsi, mriksa kaleresan informasi, lan njaga adab ingkang sae wonten ing saben interaksi ing medhia sosial.
Mboten saget mboten, kita samenika dipun aturi donya ingkang kebak digital, wiwit saking blanja, komunikasi, laporan pakaryan, pendhidhikan, pawartos, lan sanes-sanesipun. Kangge kaum Muslimin, kedah siyap ngadhepi pinten-pinten masalah ingkang kedah dipun gatekaken.
Sanadyan teknologi digital nyedhiyakake macem-macem kemudahan lan manfaat, nanging wonten sawetara tantangan ingkang kedah dipunadhepi dening kaum muslimin nalika ngadepi, kados ta konten negatif, panyebaran hoaks lan warta palsu, tantangan ing akhlak digital, panggunaan wekdal ingkang boten produktif, saha privasi lan keamanan data.
Kangge ngatasi perkawis menika, kaum Muslimin kedah ngedepakaken nilai-nilai agami ing panggunaan teknologi. Kanthi ngiyataken iman lan taqwa dhumateng Allah, nambah kawruh babagan Islam, saha tansah ngugemi piwulanganipun Rasulullah SAW, punika minangka langkah-langkah ingkang wigati kangge njagi diri saking dampak negatif teknologi digital.
Salajengipun, miwiti saking dhiri pribadi kanggo nerapake tata krama lan etika Islam ing saben panyajian konten, interaksi, lan komunikasi ing jagad maya badhe mbiyantu kaum Muslimin dados pangguna teknologi ingkang tanggung jawab lan saged maringi pengaruh positif tumrap dhiri pribadi saha liyanipun.
Jamah shalat Jumat Rahimakumullah
Sepisanan, ing babagan nyikapi isi sing negatif. Al-Qur’an nekanake pentingé nyingkiri sakabehing wangun kemungkaran. Gusti Allah SWT ngandika ing Surat Ali Imron ayat 104.
وَلْتَكُنْ مِّنْكُمْ اُمَّةٌ يَّدْعُوْنَ اِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُوْنَ بِالْمَعْرُوْفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِۗ وَاُولٰۤىِٕكَ هُمُ الْمُفْلِحُوْنَ
Artosipun : “Padha mesthine wonten ing antaramu saklompok tiyang ingkang nyuwun dhumateng kabecikan, mrentah supados nglampahi ingkang makruf, lan nyegah saking ingkang mungkar. Wontene tiyang-tiyang punika ingkang dados tiyang-tiyang ingkang pinaringan begja.” (QS. Ali Imron ayat: 104).
Kaum muslimin kedah usaha supados njaga dhiri saking konten ingkang negatif kanthi nglampahi ajaran-ajaran Islam lan milih konten ingkang migunani lan cocog kaliyan nilai-nilai agami.
Perkawis punika dipunpepetekaken wonten ing satunggaling hadits ingkang dipunriwayatakên dening Abu Hurairah RA. Panjenenganipun ngendika: “Kula nate krungu Rasulullah SAW ngendika.”
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ صَخْرٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ: سَمِعْت رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه و سلم يَقُولُ: “مَا نَهَيْتُكُمْ عَنْهُ فَاجْتَنِبُوهُ، وَمَا أَمَرْتُكُمْ بِهِ فَأْتُوا مِنْهُ مَا اسْتَطَعْتُمْ، فَإِنَّمَا أَهْلَكَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ كَثْرَةُ مَسَائِلِهِمْ وَاخْتِلَافُهُمْ عَلَى أَنْبِيَائِهِمْ . رَوَاهُ الْبُخَارِيُّ وَمُسْلِم
Artosipun : Saking Abu Hurairah Abdul Rahman bin Sokhr RA, panjenenganipun ngendika: “Kula nate mireng Rasulullah SAW dhawuh: Barang sing dilarang dening kula, prayoga panjenengan kabeh ngedohi. Lan apa sing daperake dening kula marang panjenengan kabeh, lakonana manut sak kemampuanmu. Amargi saestu, umat-umat sadurunge panjenengan kabeh wis binasa amarga akeh takon lan nglanggar dhawuh para nabi.” (HR. Bukhari lan Muslim)
Kapindho, ingkang dados prakawis wonten ing panggunaan médhia sosial inggih punika nyebaraken hoaks lan pawarta palsu. Kita sampun dipunelingaken kados pundi ingkang wonten ing Al-Qur’an, Surat Al-Hujurat ayat 6.
يٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْٓا اِنْ جَاۤءَكُمْ فَاسِقٌۢ بِنَبَاٍ فَتَبَيَّنُوْٓا اَنْ تُصِيْبُوْا قَوْمًا ۢ بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوْا عَلٰى مَا فَعَلْتُمْ نٰدِمِيْنَ
Artosipun : “Hai para tiyang ingkang iman, menawi wonten tiyang fasik nggawa pawartos dhateng sampeyan, mongga dipun priksani kanthi teliti, supados sampeyan mboten damel musibah dhateng kaum sanes tanpa mangertosi kahananipun, ingkang saged ndadosaken sampeyan nyeseli tumindak sampeyan wau.” (QS. Alhujarat : 6)
Saking ayat ing nginggil, umat Islam kedah tansah tabayun, nglarasaken lan mriksa bener-tidake informasi sadèrèngipun nyebaraken, lan boten nyebaraken pawarta palsu utawi hoaks.
Kaping tiga, tantangan teknologi digital. Al-Qur’an Surat As-Sajdah ayat 12 mulangake pentinge njaga akhlak kang luhur (akhlakul karimah) nalika guneman, uga nalika sesrawungan kanthi migunakaké basa lan tutur kata ingkang sae.
وَلَوْ تَرٰىٓ اِذِ الْمُجْرِمُوْنَ نَاكِسُوْا رُءُوْسِهِمْ عِنْدَ رَبِّهِمْۗ رَبَّنَآ اَبْصَرْنَا وَسَمِعْنَا فَارْجِعْنَا نَعْمَلْ صَالِحًا اِنَّا مُوْقِنُوْنَ
Artosipun : “Manawi panjenengan nyumurupi tiyang-tiyang dosa punika nyungkem sirahipun wonten ngarsanipun Gusti Allah, (panjenengan badhe nyumurupi perkawis ingkang nggegirisi, lan ugi tiyang-tiyang punika matur), ‘Dhuh Gusti Allah kawula, kawula sampun nyumurupi (dinten Kiamat ingkang kawula tampik) lan sampun midanget (saking Panjenengan kebenaran dhawuhipun para rasul-rasul Panjenengan). Mugi kawula dipun wangsulaken (malih dhateng donya), mesthi kawula badhe damel amal shalih. Satemenipun kawula (sapunika) sampun dados tiyang ingkang yakin (badhe wontenipun dinten Kiamat).
Kaum muslimin kedah usaha ngreksa akhlak sae wonten saben komunikasi lan interaksi wonten ing media sosial utawi digital. Kados pundi kemawon, kedah ngupados nyingkiri pangandika ingkang mboten sae, saha ngedohi lampah awon kados dene mbully utawi nyebaraken fitnah.
Nalika ngadhepi tantangan teknologi digital, kaum muslimin saged njupuk pandhuan saking Al-Qur’an lan hadis Nabi minangka sumber inspirasi saha solusi.
Kanthi ngleksanani piwulang-piwulang Rasulullah SAW wonten ing panggunaan teknologi digital, kaum muslim saged njagi dhiri saking pengaruh awon lan dados pangguna ingkang tanggung jawab saha paring pengaruh ingkang sae wonten ing jagad maya.
Sumangga kita ndedonga, mugi-mugi Allah SWT paring kekiyatan dhateng kita sedaya kangge njagi paningal, ngreksa manah, saha dados abdine ingkang tansah taqwa dhumateng Panjenenganipun. Mugi-mugi Allah ngapunten dusanipun kita, ngapura kalepatan kita, saha ngreksa kita saking sedaya ala.
بَارَكَ اللهُ لِيْ وَلَكُمْ فِي الْقُرْآنِ الْعَظِيْمِ، وَجَعَلَنِيْ وَإِيَّاكُمْ بِمَا فِيْهِ مِنَ الْآيَاِت وَالذِّكْرِ الْحَكِيْمِ. إِنَّهُ هُوَ البَرُّ التَّوَّابُ الرَّؤُوْفُ الرَّحِيْمُ. أعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيْطانِ الرَّجِيْم، بسم الله الرحمن الرحيم، وَالْعَصْرِ . إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ . إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ . وَقُلْ رَبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ وَأَنْتَ أَرْحَمُ الرّاحِمِيْنَ
Khutbah Kaping kalih
الْحَمْدُ الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا ، وأَشْهَدُ أنْ لا إلَهَ إلا اللهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ، وأشهدُ أنَّ سَيِّدَنَا مُحَمَّدًا عبْدُه ورَسُولُه وَالصَّلَاةُ وَالسَّلَامُ عَلَى سَيِّدنَا مُحَمَّد مَنْ اَثْنَى اللهُ عَلَيْهِ بِخُلُقٍ حَسَن، وَعَلَى آلِهِ وَصَحْبِهِ وَمَنْ تَبِعَهُمْ بِإِحْسَان .فَيَا عِبَادَ اللهِ، أُوْصِيْنِيْ نَفْسِيْ وَإِيَّاكُمْ بِتَقْوَى اللهِ. فَقَدْ فَازَ الْمُتَّقُوْنَ .يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلا تَمُوتُنَّ إِلا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ أَمَّا بَعْدُ؛ فَقَالَ اللَّهُ تَعَالَى : إِنَّ اللهَ وَمَلاَئِكَتَهُ يُصَلُّوْنَ عَلَى النَّبِيِّ، يَا أَيُّهاَ الَّذِيْنَ ءَامَنُوْا صَلُّوْا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوْا تَسْلِيْمًا اللهُمَّ صَلِّ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وِعَلَى اَلِهِ وَأَصْحَابِهِ وَسَلِّمْ تَسْلِيْمًا كِثيْرًا اَللهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِيْنَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْمُسْلِمِيْنَ وَالْمُسْلِمَاتِ اَلاَحْيآءِ مِنْهُمْ وَاْلاَمْوَاتِ،. اللهُمَّ ادْفَعْ عَنَّا اْلبَلاَءَ وَاْلوَبَاءَ وَالزَّلاَزِلَ وَاْلمِحَنَ وَسُوْءَ اْلفِتَنِ، مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ، عَنْ بَلَدِنَا اِنْدُونِيْسِيَّا خَآصَّةً وَعَنْ سَائِرِ اْلبُلْدَانِ اْلمُسْلِمِيْنَ عآمَّةً يَا رَبَّ اْلعَالَمِيْنَ. رَبَّنَا آتِناَ فِى الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِى اْلآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ. رَبَّنَا ظَلَمْنَا اَنْفُسَنَا وَإِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنَا وَتَرْحَمْنَا لَنَكُوْنَنَّ مِنَ اْلخَاسِرِيْنَ عِبَادَاللهِ ! إِنَّ اللهَ يَأْمُرُكُمْ بِاْلعَدْلِ وَاْلإِحْسَانِ وَإِيْتآءِ ذِي اْلقُرْبىَ وَيَنْهَى عَنِ اْلفَحْشآءِ وَالْمُنْكَرِ وَاْلبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُوْنَ وَاذْكُرُوا اللهَ اْلعَظِيْمَ يَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُوْهُ عَلىَ نِعَمِهِ يَزِدْكُمْ وَلَذِكْرُ اللهِ أَكْبَرْ
Penulis : Khayaturrohman